Łączenie spółek krok po kroku + podatki

Przeczytasz w 12 minut.

Z niniejszego wpisu dowiesz się:

• na czym polega i jakie skutki wywołuje łączenie spółek handlowych.

Połączenie spółek kapitałowych

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi. Spółka osobowa (czyli przykładowo spółka jawna, o której przeczytasz tutaj) nie może jednak być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. Procesowi połączenia mogą zostać również poddane dwie spółki osobowe, w takim jednak przypadku skutkiem połączenia musi być zawiązanie spółki kapitałowej (na przykład spółki akcyjnej, o której przeczytasz tutaj).

Dodatkowo przepisy wyłączają możliwość łączenia się spółki w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku oraz spółki w upadłości.

Wyróżnia się dwa sposoby łączenia się spółek:

1. przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca przyznaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie, o którym piszemy poniżej);
2. przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki, o którym również piszemy poniżej).

Połączenie przez przejęcie

W przypadku połączenia przez przejęcie dochodzi do przeniesienia całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą. Skutkiem połączenia w tym trybie jest to, że w dniu połączenia (o którym przeczytasz poniżej) spółka przejmowana przestaje istnieć (ulega rozwiązaniu). W zamian za to, że spółka przejmująca przejmuje majątek spółki przejmowanej, wspólnicy spółki przejmowanej otrzymują udziały lub akcje spółki przejmującej.

Połączenie przez zawiązanie nowej spółki

Skutkiem połączenia przez zawiązanie nowej spółki jest powstanie nowej spółki kapitałowej, czyli sp. z o.o., sp. akcyjnej lub prostej spółki akcyjnej (o prostej spółce akcyjnej przeczytasz tutaj). W ramach tego procesu na nowo założoną spółkę przechodzi majątek spółek łączących się, które przestają istnieć w dniu połączenia.

W zamian za to wspólnicy łączących się spółek otrzymują udziały lub akcje nowo zawiązanej spółki.

Czy spółki kapitałowe mogą się łączyć z osobowymi

Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą, ale mogą również się łączyć ze spółkami osobowymi (czyli np. ze spółką komandytową, o której przeczytasz tutaj). Kiedy dochodzi do połączenia spółki kapitałowej ze spółką osobową, spółką przejmującą lub nowo zawiązaną nie może być spółka osobowa. Spółką przejmującą lub nowo zawiązaną będzie więc zawsze spółka kapitałowa (czyli np. z ograniczoną odpowiedzialnością, o której przeczytasz tutaj).

Czy spółki osobowe mogą się łączyć?

Możliwe jest również połączenie między samymi spółkami osobowymi, czyli na przykład pomiędzy spółką komandytową i spółką komandytowo-akcyjną (o SKA przeczytasz tutaj). W przypadku takiego połączenia, jego przeprowadzenie jest możliwe tylko wtedy gdy skutkiem tego procesu jest zawiązanie nowej spółki kapitałowej.

Jakie podatki występują przy połączeniu spółek?

Tak jak w przypadku procesu podziału spółek (o którym piszemy tutaj), również połączenie spółek powinno zostać poprzedzone szczegółową analizą w zakresie tego jakie skutki podatkowe może wywołać połączenie dla spółek, które biorą udział w tym procesie jak i dla jej wspólników.

Zasadniczo proces łączenia się spółek nie wywołuje skutków w zakresie podatku VAT. Jego założeniem jest bowiem, iż ramach połączenia dochodzi do przeniesienia przedsiębiorstwa lub zorganizowanych części przedsiębiorstwa. A takie czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Z powodu takiej samej zasady, która ugruntowała się w prawie unii europejskiej, również łączenie się spółek wiąże się z brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego.  W tym zakresie można mówić o ukształtowaniu się orzecznictwa europejskiego, w świetle którego, jeżeli dane połączenie jest uzasadnione ekonomicznie, to zasadniczo nie prowadzi do powstania przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym. Niemniej jednak zmiana przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), która nastąpiła 1 stycznia 2018 r. powoduje, że w niektórych przypadkach połączenia spółek mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

O kwestii ewentualnego opodatkowania PCC piszemy tutaj.

Czas trwania łączenia spółek

Połączenie spółek podobnie jak podział spółek (o którym przeczytasz tutaj) to proces, który może trwać nawet kilka miesięcy. Czas trwania procesu jest w każdym przypadku zależny od wielu czynników, w tym między innymi od tego czy dany podmiot biorący udział w połączeniu nie jest stroną umów, które ograniczają taki proces poprzez obowiązek uzyskania odpowiedniej zgody. Takimi umowami są przede wszystkim umowy kredytowe.

Połączenie spółek – opinia biegłego rewidenta

Co do zasady jednym z zasadniczych etapów łączenia się spółek, jest badanie planu połączenia (o którym przeczytasz tutaj) przez biegłego rewidenta. Biegły rewident jest wyznaczany przez sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej albo spółki, która ma być zawiązana w miejsce łączących się spółek na wspólny wniosek spółek podlegających łączeniu. Powszechną praktyką jest wskazywanie w tym wniosku osoby biegłego, który w ocenie spółek winien zbadać plan.

Sąd określa termin w jakim opinia biegłego powinna zostać wydana, nie dłuższy jednak niż dwa miesiące.

Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych badanie planu połączenia przez biegłego i jego opinia nie są wymagane, jeżeli wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrażą na to zgodę. Rezygnacja z badania planu połączenia przez biegłego pozwala na skrócenie czasu trwania procesu połączenia.

Od kiedy jest skuteczne połączenie spółek?

Połączenie jest skuteczne w tzw. dniu połączenia. Dniem połączenia jest dzień wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej. Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Ogłoszenie o połączeniu spółek

Po dokonaniu wpisu połączenia w rejestrze przedsiębiorców należy dokonać ogłoszenia o połączeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, w którym uczestnicy obrotu zostaną poinformowani o fakcie dokonania połączenia.

Plan połączenia – treść

Tak w jak przypadku przekształcenia sporządza się plan przekształcenia (najważniejsze informacje o przekształceniach spółek przeczytasz tutaj) tak połączenie spółek wymaga pisemnego uzgodnienia między łączącymi się spółkami w formie dokumentu nazywanego planem połączenia.

Przepisy kodeksu spółek handlowych szczegółowo określają co powinno się znaleźć w planie połączenia. Plan połączenia powinien zawierać co najmniej:

1. typ, firmę i siedzibę każdej z łączących się spółek, sposób łączenia, a w przypadku połączenia przez zawiązanie nowej spółki – również typ, firmę i siedzibę tej spółki;
2. stosunek wymiany udziałów lub akcji spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki na udziały lub akcje spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej i wysokość ewentualnych dopłat;
3. zasady dotyczące przyznania udziałów albo akcji w spółce przejmującej bądź w spółce nowo zawiązanej;
4. dzień, od którego udziały albo akcje, o których mowa w pkt 3, uprawniają do uczestnictwa w zysku spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej;
5. prawa przyznane przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną wspólnikom oraz osobom szczególnie uprawnionym w spółce przejmowanej bądź w spółkach łączących się przez zawiązanie nowej spółki;
6. szczególne korzyści dla członków organów łączących się spółek, a także innych osób uczestniczących w połączeniu, jeżeli takie zostały przyznane.

Załączniki do planu połączenia spółek

Do planu połączenia należy dołączyć następujące załączniki:

1. projekt uchwał o połączeniu spółek;
2. projekt zmian umowy albo statutu spółki przejmującej bądź projekt umowy albo statutu spółki nowo zawiązanej;
3. ustalenie wartości majątku spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, na określony dzień w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o ogłoszenie planu połączenia;
4. oświadczenie zawierające informację o stanie księgowym spółki sporządzoną dla celów połączenia na dzień, o którym mowa w pkt 3, przy wykorzystaniu tych samych metod i w takim samym układzie jak ostatni bilans roczny.

Połączenie spółek uproszczone

W pewnych przypadkach możliwe jest prowadzenie procedury połączenia w sposób uproszczony. Z takich ułatwień skorzystać można przede wszystkim wtedy, gdy wszyscy wspólnicy łączących się spółek wyrażą na to zgodę. Uproszczona procedura połączenia polega na tym, że spółkom biorącym udział w połączeniu odpada obowiązek dokonania takich czynności jak:

1. sporządzenie przez zarządy łączących się spółek sprawozdania uzasadniającego połączenie;
2. informowanie się przez zarządy łączących się spółek o wszelkich istotnych zmianach w aktywach i pasywach ich spółek;
3. badanie planu połączenia przez biegłego rewidenta i wydanie przez niego opinii.

Połączenie spółek, zasada kontynuacji (sukcesja)

Zgodnie z zasadą kontynuacji spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana na skutek połączenia wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Co do zasady proces połączenia powinien skutkować przejściem umów (o czym piszemy poniżej) czy przejściem zezwoleń, koncesji oraz ulg (o czym również piszemy poniżej).

Zasada kontynuacji ma zapewniać niezakłóconą kontynuację działalności przez uczestników połączenia. Zasada ta jednak w pewnych przypadkach doznaje ograniczenia lub wyłączenia, w szczególności w zakresie przejścia aktów o charakterze administracyjno-prawnym. W związku z tym te ograniczenia jak i wyłączenia w procesie łączenia, powinny zostać zbadane z taką samą uwagą jak w przypadku podziału spółek (o których piszemy tutaj).

Czy umowy przechodzą przy połączeniu spółek?

Jak zostało wskazane powyżej (o czym tutaj) co do zasady skutkiem połączenia jest automatyczne przejście umów na spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną na skutek połączenia. Nie jest to jednak zasada bezwzględna, może ona zostać wyłączona lub ograniczona w treści danej umowy. Osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie połączenia powinny pamiętać, że w umowach, których stroną są spółki uczestniczące w podziale, mogą znajdować się postanowienia, które np. dają drugiej stronie prawo do wypowiedzenia umowy, jeśli przykładowo nie uzyska się jej zgody na przejście praw i obowiązków z umowy.

Czy koncesje, licencje, zezwolenia przechodzą przy połączeniu spółek?

Na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności koncesje, zezwolenia oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Zasada ta w przypadku koncesji, licencji i zezwoleń, tak jak w przypadku umów (o czym piszemy tutaj) nie ma charakteru bezwzględnego. Ustawa (przepisy szczególne) lub decyzja o udzieleniu koncesji, zezwolenia lub ulgi mogą stanowić inaczej w przedmiocie takiego przejścia.

Dokumenty do połączenia spółek krok po kroku (wzór)

Po dokonaniu analizy dokumentacji spółek uczestniczących w podziale pod kątem ograniczeń tego procesu (o czym piszemy powyżej), możliwe jest przystąpienie do przygotowania planu połączenia. Po sporządzeniu planu połączenia wraz z załącznikami zgłasza się go sądu rejestrowego. Plan połączenia musi być nie tylko złożony do sądu rejestrowego, ale także musi być opublikowany w MSIG lub na stronie internetowej spółki. Jeśli nie zachodzi możliwość skorzystania z procedury uproszczonej, plan połączenia zostanie poddany badaniu biegłego rewidenta. Po sporządzeniu opinii przez biegłego, spółki co do zasady powinny dwukrotnie powiadomić wspólników o zamiarze podjęcia uchwał o połączeniu. Po ich podjęciu możliwe jest zgłoszenie planu połączenia do sądu rejestrowego.

Czy da się podważyć, zaskarżyć połączenie spółek?

Po dniu połączenia (o którym piszemy powyżej) powództwo o uchylenie albo o stwierdzenie nieważności uchwały w sprawie połączenia spółek, może być wytoczone jedynie przeciwko spółce przejmującej albo spółce nowo zawiązanej. Powództwo, może być wytoczone nie później niż w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały. Uchwała nie podlega zaskarżeniu ze względu na zastrzeżenia dotyczące wyłącznie stosunku wymiany udziałów lub akcji, a który to jest elementem planu połączenia (o którym piszemy powyżej). Nie ogranicza to prawa do dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.

Czy od łączenia spółek trzeba zapłacić PCC?

Zgodnie z właściwymi przepisami opodatkowaniu PCC nie podlegają umowy spółki związane z łączeniem spółek kapitałowych, a także zmiany takich umów. W przypadku więc, gdy spółka kapitałowa podwyższy swój kapitał zakładowy, co na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest rozumiane jako zmiana umowy spółki, czynność taka nie będzie skutkowała powstaniem obowiązku podatkowego.

Transgraniczne łączenie spółek

Procedura transgranicznego łączenia jest podobna do procesu łączenia się spółek krajowych. Transgraniczne połączenie spółek jest możliwe, o ile co najmniej dwie mające połączyć się spółki zostały utworzone zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i mają siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie Unii Europejskiej lub państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Transgranicznemu połączeniu mogą podlegają spółki kapitałowe oraz spółka komandytowo–akcyjna, przy czym SKA nie może być ani spółką przejmującą ani spółką nowo zawiązaną.

Łączenie spółek – kancelaria Warszawa

Nasze usługi:

• Doradztwo dla właścicieli i osób zarządzających przedsiębiorstwem (private lawyer, prawnik biznesowy kancelaria Warszawa). 
• Rekomendacje, strategia i negocjacje (łączenie spółek prawnik Warszawa).
• Przygotowywanie umów, dokumentów, maksymalizacja bezpieczeństwa prawnego (łączenie spółek prawnik).
• Prowadzenie postępowań sądowych, arbitrażowych, dochodzenie należności (łączenie spółek radca prawny).
• Dostosowanie struktur firmowych i prywatnych do zmieniających się regulacji prawnych i podatkowych (łączenie spółek doradca podatkowy).
• Przekształcenia, aporty, podziały, łączenia, tworzenie, likwidacja i in. (doradca podatkowy kancelaria Warszawa)
• Prowadzenie spraw spornych wspólników, a także małżeńskich sporów majątkowych (łączenie spółek adwokat).
• Zabezpieczenie majątku, właścicieli i zarządzających biznesem – majątek kluczowy, nieruchomości, własność intelektualna (łączenie spółek radca prawny Warszawa).
• Pomoc w tworzeniu i prowadzeniu biznesu i transakcji za granicą. Spółki zagraniczne i fundacje (łączenie spółek kancelaria Warszawa).
• Obrona i reprezentacja w postępowaniu karnym i karnym skarbowym (łączenie spółek adwokat kancelaria Warszawa).
• Doradztwo dla firm rodzinnych, planowanie sukcesji (łączenie spółek kancelaria).
• Fundacje rodzinne, struktury zabezpieczające (łączenie spółek kancelaria Warszawa).
• Doradztwo w zakresie pracowników, współpracowników b2b, kwestiach zus, a także kwestiach podatkowych(łączenie spółek doradca podatkowy Warszawa).
• Prowadzenie spraw dot. Nieuczciwej konkurencji, naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, sporów ze wspólnikami, pracownikami lub współpracownikami (łączenie spółek adwokat Warszawa).

Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego lub podatkowego – skontaktuj się z nami.