Zarządca sukcesyjny w przypadku śmierci jednego ze wspólników spółki cywilnej

Śmierć wspólnika to co do zasady koniec członkostwa w spółce cywilnej (tutaj przeczytasz o spółce cywilnej). W umowie spółki może jednak zostać przewidziane (i tak najczęściej się dzieje w praktyce), że w miejsce zmarłego wspólnika wejdą jego spadkobiercy. Warto jednak zainteresować się zagadnieniem: zarządca sukcesyjny spółka cywilna.

Jak utrzymać spółkę cywilną po śmierci jednego ze wspólników ?

Aktualnie w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, przepisy prawa dają możliwość zapewnienia ciągłości spółki cywilnej poprzez wyznaczenie zarządcy sukcesyjnego. Dotyczy to zarówno sytuacji kiedy w umowie spółki została przewidziana możliwość wstąpienia spadkobierców do spółki po śmierci wspólnika, jak i wtedy kiedy umowa takich postanowień nie zawiera.

Do ustanowienia zarządcy może dojść zarówno za życia jak i po śmierci wspólnika spółki cywilnej. W przypadku wyznaczenia zarządcy sukcesyjnego za życia, formalności ograniczają się do złożenia oświadczenia o powołaniu zarządcy sukcesyjnego w zwykłej formie pisemnej, wyrażenia pisemnej zgody zarządcy na pełnienie tej funkcji oraz zgłoszenie zarządcy do CEIDG. W takim przypadku, co do zasady spadkobiercy wstępują w miejsce zmarłego wspólnika (z chwilą jego śmierci), a ich prawa są wykonywane przez zarządcę sukcesyjnego.

Z bardziej złożonym procesem mamy do czynienia, gdy zarządca sukcesyjny nie został ustanowiony za życia przedsiębiorcy. Osobę pełniącą funkcję zarządcy sukcesyjnego wskazują wtedy spadkobiercy (ustawowi lub testamentowi) lub małżonek zmarłego przedsiębiorcy, przy czym należy pamiętać, że w takiej sytuacji pojawia się więcej formalności, które obciążają osoby uprawnione. Konieczne jest bowiem złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego o ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego oraz w tej samej formie ustanowiony zarządca składa przed notariuszem wymagane przez prawo oświadczenia.

Należy jednak pamiętać o tym, że uprawnienie do powołania zarządu sukcesyjnego wygasa z upływem 2 miesięcy od śmierci wspólnika.

Zarządca sukcesyjny spółka cywilna.

Kto może zostać zarządcą (zarządca sukcesyjny spółka cywilna)?

Zarządcą sukcesyjnym zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, może zostać każda osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Ustawodawca wyklucza tutaj możliwość pełnienia tej funkcji przez osobę prawną. Zauważyć należy jednak, że nie może to być osoba wobec której prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności, środek karny lub środek zabezpieczający w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę lub działalność gospodarczą w zakresie zarządu majątkiem.

Można ustanowić tylko jednego zarządcę sukcesyjnego, nie ma możliwości powołania kilku zarządców. Istnieje jednak możliwość powołania tzw. „rezerwowego” zarządcę – zostanie on powołany do pełnienia tej funkcji tylko i wyłącznie w sytuacji kiedy ten który został powołany w pierwszej kolejności zrezygnuje lub nastąpią inne okoliczności wyłączające możliwość wykonywania przez niego powierzonych obowiązków.

W jakim celu powołuje się zarządcę sukcesyjnego (zarządca sukcesyjny spółka cywilna)?

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego spełnia dwie funkcje, po pierwsze umożliwia spadkobiercom korzystanie z ich praw, a po drugie, w przypadku spółki posiadającej jedynie dwóch wspólników, pozwala na zachowanie ciągłości prowadzonej działalności. Zarządca prowadzi przedsiębiorstwo w spadku do czasu załatwienia formalności spadkowych przez spadkobierców.

Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym ale na rachunek spadkobierców. Uprawniony jest do wykonywania czynności zwykłego zarządu, może pozywać oraz być pozywany w sprawach wynikających z prowadzenia spraw spółki cywilnej, a także brać udział w postępowaniach administracyjnych i sądowych związanych z tym przedsiębiorstwem. Nie ponosi on jednak odpowiedzialności majątkiem osobistym za zobowiązania zaciągnięte na rzecz spadkobiercy, jedynie zobowiązany jest do naprawienia szkody, powstałej na skutek nienależytego wykonywania swoich obowiązków. Za zobowiązania związane z prowadzeniem spraw przedsiębiorstwa w spadku, solidarnie odpowiadają wspólnicy spółki. W przypadku gdy egzekucja z majątków spółki oraz wspólników okaże się bezskuteczna, za zobowiązania podatkowe odpowiedzialność może ponosić także zarządca.

Zarządca sukcesyjny może pełnić swoją funkcję odpłatnie lub bezpłatnie, w zależności od ustaleń ze wspólnikami przedsiębiorstwa w spadku.

Ile trwa zarząd sukcesyjny?

Zarządca sukcesyjny jest ustanawiany tymczasowo, na okres dwóch lat od dnia śmierci wspólnika. Sąd ma jednak uprawnienia polegające na przedłużeniu okresu trwania zarządu sukcesyjnego (na okres nie dłuższy niż 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy), ze względu na ważne przyczyny. Zarząd sukcesyjny może także wygasnąć przedwcześnie, w przypadku:

  • uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
  • upływu 2 miesięcy od dnia śmierci wspólnika spółki cywilnej, jeżeli w tym okresie żaden ze spadkobierców nie przyjął spadku ani zapisobierca windykacyjny nie przyjął zapisu windykacyjnego;
  • ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy;
  • nabycia przedsiębiorstwa w spadku przez jedną osobę w całości;
  • dokonania podziału spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku;
  • upływu miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG (chyba że powołano kolejnego).

Zarządca sukcesyjny spółka cywilna.

Zarząd sukcesyjny a prawa spadkobierców zmarłego wspólnika do wejścia do spółki cywilnej

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw reguluje, że spółka cywilna nie ulega rozwiązaniu po śmierci jednego z dwóch wspólników spółki cywilnej. Dzieje się to najpóźniej z upływem terminu na powołanie zarządcy sukcesyjnego.

Spadkobiercy oraz pozostający przy życiu wspólnik spółki cywilnej mogą znaleźć się w sytuacji, w której nie zostało zastrzeżone w umowie spółki, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki cywilnej na jego miejsce, lecz został w niej ustanowiony zarządca sukcesyjny. Jest to zjawisko niezaplanowania przez wspólników sukcesji ich działalności i w takiej sytuacji to od zgody wspólnika zależy czy spadkobiercy wejdą do spółki na miejsce zmarłego wspólnika.

Zarządca sukcesyjny niezwłocznie po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego, zawiadamia o tym fakcie na piśmie żyjącego wspólnika spółki cywilnej. Wówczas wspólnik ma czternaście dni na złożenie zgody lub sprzeciwu wobec wstąpienia spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika.

Do czasu ustanowienia zarządu sukcesyjnego, złożenia pisemnego oświadczenia o zgodzie albo sprzeciwie dotyczącego wejścia spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika lub upływu terminu na ustanowienie zarządu sukcesyjnego, jedyny wspólnik spółki cywilnej może podejmować samodzielnie wszelkie czynności dotyczące prowadzenia spraw spółki.

Śmierć wspólnika spółki cywilnej a odpowiedzialność za długi (zarządca sukcesyjny)

Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej jest solidarna, oznacza to że w przypadku długu zaciągniętego w ramach prowadzenia działalności obciąża wszystkich wspólników, a wierzyciel może domagać się zaspokojenia wierzytelności zarówno od jednego ze wspólników jak i od wszystkich równocześnie. Spadkobiercy zmarłego wspólnika co do zasady odpowiadają za zobowiązania powstałe przed i po śmierci wspólnika solidarnie z pozostałymi wspólnikami.

Spadkobierca ma możliwość nie przyjęcia spadku, co wiąże się z brakiem jego odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez zmarłego spadkodawcę. Natomiast w przypadku przyjęcia przez spadkobiercę spadku w całości, odpowiedzialność za długi zmarłego będą egzekwowane z jego majątku osobistego.

Obowiązki związane z rozliczaniem podatków spółki będącej przedsiębiorstwem w spadku zostają przeniesione na zarządcę sukcesyjnego. W związku z tym odpowiada on solidarnie ze spadkobiercami całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe związane z tą spółką cywilną. Egzekucja z majątku zarządcy sukcesyjnego może odbyć się po nieskutecznej egzekucji z majątku spółki cywilnej oraz wspólników.

Zarządca sukcesyjny spółka cywilna.

Co się dzieje z rachunkiem bankowym spółki po śmierci wspólnika?

Do rachunków bankowych ma dostęp zarządca sukcesyjny (spółka cywilna), jako osoba która wypełnia obowiązki jakie wcześniej przysługiwały zmarłemu wspólnikowi. Zarządca sukcesyjny od dnia ustanowienia do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, posiada dostęp do środków pieniężnych i prawo do wykonywania dyspozycji. Do obowiązków zarządcy sukcesyjnego należy niezwłoczne poinformowanie banku o osobach, które go powołały, a także o osobach, które uzyskały tytuł prawny do spadku po zmarłym przedsiębiorcy. Zarządca sukcesyjny spółka cywilna.

Co się dzieje z numerem NIP oraz VAT spółki po śmierci wspólnika?

Po śmierci wspólnika numer NIP nie wygasa, tylko przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku, do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub do czasu upływu uprawnienia do powołania zarządu sukcesyjnego (zarządca sukcesyjny spółka cywilna)

Przedsiębiorstwo po przekazaniu je w spadek nie zostaje wykreślone z rejestru jako podatnik VAT, jeżeli w terminie został ustanowiony zarządca sukcesyjny. Od tego czasu jednak na fakturach VAT oraz innych dokumentach podatkowych należy używać oznaczenia „w spadku” po nazwie spółki.

Zezwolenia, koncesje oraz licencje

Jeżeli zmarły wspólnik posiadał odpowiednie koncesje, licencje oraz zezwolenia wymagane do prowadzenia działalności i wydane w formie decyzji administracyjnej, możliwe jest dalsze wykonywanie działalności gospodarczej na tej podstawie w ciągu sześciu miesięcy od dnia śmierci wspólnika albo do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Zarządca sukcesyjny wówczas ma możliwość złożenia w terminie (powyżej wskazanym), wniosku o potwierdzenie możliwości wykonywania wydanej decyzji. Należy jednak pamiętać, że zarządca sukcesyjny obowiązany jest do przedłożenia odpowiednich dokumentów potwierdzających spełnienie warunków, od których zależy wydanie decyzji administracyjnej.

Na dalszym etapie (po upływie terminu) inny wspólnik spółki cywilnej może złożyć wniosek o przeniesienie na niego decyzji administracyjnej, za zgodą pozostałych właścicieli przedsiębiorstwa.

Jak widać z niniejszej publikacji, warto skorzystać z rozwiązania prawnego jakim jest: zarządca sukcesyjny spółka cywilna.


Proponowane filmy

Zapraszamy do obejrzenia materiałów na naszym kanale na Youtube.


Zarządca sukcesyjny – kancelaria Warszawa

Nasze usługi:

Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego lub podatkowego – skontaktuj się z nami.

Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 02-copublikujemy-1024x142.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 03-YT-1.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 04-LIN.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 05-3FB.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 06-SPOTI.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 07-czymzajmujemy-1024x185.png
Oceń wpis!
[Ocen: 2 Średnia: 5]
Strona do poprawnego działania wymaga włączonej obsługi JavaScript w przeglądarce.
Filmy, podcasty, e-booki