Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi zespół uprawnień o charakterze majątkowym i korporacyjnym. Udział jest zatem prawem podmiotowym. Wynika z tego, że ten komu udział przysługuje, może nim swobodnie rozporządzać, ponieważ na gruncie przepisów prawa cywilnego udział jest prawem zbywalnym. Właściciel udziału może zatem udział sprzedać, obciążyć, zmienić, czy też znieść.
Ograniczenie w rozporządzeniu udziałem
Ustawodawca przewidział jednak możliwość wprowadzenia ograniczenia co do rozporządzania udziałem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Ograniczenie to może zostać ustalone przez wspólników i zawarte w umowie spółki. Może ono polegać na uzależnieniu rozporządzania od udzielenia zgody przez spółkę. Umowa spółki może ograniczyć rozporządzanie udziałem również w inny sposób. Zgody na zbycie udziału udziela wspólnikowi zarząd spółki w formie pisemnej. Jeżeli wspólnik nie otrzyma zgody na zbycie udziału może zwrócić się o jej uzyskanie do sądu rejestrowego. Sąd wyda taką zgodę, jeśli uzna, że są ku temu ważne powody. Spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd wskazać innego nabywcę, przy czym w przypadku braku porozumienia co do ceny i terminu nabycia, na wniosek wspólnika lub spółki, Sąd wyznaczy również termin i cenę nabycia udziału. Sąd może przy tym skorzystać z pomocy biegłego rewidenta. Jeśli jednak nabywca wskazany przez spółkę nie dokona zapłaty w ustalonym terminie, wspólnik może rozporządzać swoim udziałem bez ograniczeń.
Szczególna forma czynności prawnej
Umowa zbycia udziałów powinna zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jest to w istocie tradycyjna forma pisemna uzupełniona poświadczeniem własnoręcznego podpisu przez notariusza wraz ze wskazaniem daty i miejsca poświadczenia. Na żądanie strony nadto, na dokumencie powinno się znaleźć oznaczenie godziny czynności, kancelarii notarialnej i własnoręczny podpis notariusza z pieczątką.
Akcje imienne
Jednym z powodów tego, że akcje imienne pozostają od lat jednym z najpopularniejszych papierów wartościowych jest swoboda obrotu akcjami. Ludzie chętnie inwestują w akcje, ponieważ w każdym momencie mogą je sprzedać i na przykład zakupić akcje innej spółki. Akcje imienne charakteryzują się, jak nietrudno się domyślić, tym że na ich dokumencie znajduje się imię i nazwisko ich właściciela. Warto podkreślić, że niektóre rodzaje akcji mogą być wyłącznie akcjami imiennymi, a są to przede wszystkim: akcje, z którymi związany jest obowiązek powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, akcje uprzywilejowane, czy też akcje które spółka zamierza wydać przed wpłatą pełnej kwoty na kapitał zakładowy. Posiadacz akcji imiennej musi zostać wpisany do księgi akcyjnej.
Zbywalność akcji imiennych
Akcje imienne są zbywalne, ich właściciel może nimi swobodnie rozporządzać, a co za tym idzie sprzedać akcję imienną. W praktyce, akcje imienne mogą zostać wydane innej osobie, tylko wówczas, kiedy na dokumencie akcji zostanie umieszczona informacja o przekazaniu akcji, bądź też jeśli zostanie sporządzony odrębny dokument potwierdzający przekazanie akcji imiennej. Ograniczenie co do rozporządzania akcjami imiennymi w spółce może wynikać ze statutu spółki. Podobnie, jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, może ono polegać na uzależnieniu rozporządzania od udzielenia zgody przez spółkę. Statut spółki może ograniczyć rozporządzanie akcjami imiennymi również w inny sposób. Zgody na zbycie akcji imiennych, udziela akcjonariuszowi zarząd spółki w formie pisemnej. Spółka może odmówić zgody i wskazać innego nabywcę. Postanowienia co do terminu na wskazanie nabywcy, ceny lub sposobu jej ustalenia oraz terminu zapłaty powinny znaleźć się w statucie.
Akcje na okaziciela i ich zbywalność
Akcje na okaziciela z kolei nie są związane z daną osobą. Prawo do akcji posiada zatem osoba, która aktualnie jest w posiadaniu dokumentu akcji. Dane okaziciela nie są umieszczona na dokumencie akcji. Warto podkreślić, że akcje na okaziciela mogą być przedmiotem obrotu na giełdzie. W celu zbycia akcji na okaziciela, wystarczy wydać dokument innej osobie, która w momencie jego przejęcia w posiadanie, staje się akcjonariuszem. Zazwyczaj zbycie akcji na okaziciela odbywa się poprzez sporządzenie pisemnej umowy sprzedaży. Zasadniczą różnicą w kontekście dzisiejszego wpisu jest to, że rozporządzenie akcjami na okaziciela nie może być jakkolwiek ograniczone. Jeśli chcesz sprzedać akcję na okaziciela nie musisz uzyskiwać zgody spółki.
Umowa ograniczająca zbywalność akcji. Prawo pierwokupu i prawo pierwszeństwa
Dotykając tematyki rozporządzania akcjami, nie sposób pominąć regulację dotyczącą umowy ograniczającej rozporządzenie akcjami lub częściami ułamkowymi akcji. Naruszenie zakazu rozporządzania akcjami zawartego w rzeczonej umowie, nie skutkuje jednak nieważnością samego rozporządzenia. Umowa może dotyczyć zakazu rozporządzenia akcjami imiennymi, jak i akcjami na okaziciela. Umowa w przedmiocie ograniczenia rozporządzenia akcjami jest skuteczna wobec jej stron i może dotyczyć nie tylko ograniczenia w zbyciu, ale też ustanowienia zastawu czy użytkowania. Ograniczenie umowne może zostać zawarte na maksymalnie 5 lat. Inną formą ograniczenia rozporządzenia akcjami jest zawarcie umowy pierwokupu lub prawa pierwszeństwa nabycia akcjami. Umowa odnosi skutek pomiędzy stronami, jednocześnie przyznając określonej osobie prawo pierwokupu lub inne prawo pierwszeństwa do nabycia akcji zaoferowanych do zbycia. Takie ograniczenie może zostać zawarte na maksymalnie 10 lat.
Sprzedaż praw udziałowych akcjonariusza wykreślonego z rejestru akcjonariusza
W ramach tematu zbywalności, należy poruszyć również kwestię sprzedaży praw udziałowych przez spółkę, w szczególnym trybie art. 3312 §1 kodeksu spółek handlowych. Otóż w przypadku, kiedy akcjonariusz nie spełni określonego świadczenia, do którego spełnienia został uprzednio wezwany przez spółkę, w określonym terminie, zostaje pozbawiony praw udziałowych. Spółka jest zobowiązana do sprzedaży praw udziałowych akcjonariusza, zaś kwotę uzyskaną ze sprzedaży, po odjęciu kosztów, odsetek, odszkodowania oraz innych należności spółki, zobowiązana jest przeznaczyć na zaległą należność.
Dopuszczalność przeniesienia praw i obowiązków w spółkach osobowych
Kwestię zbywalności ogółu praw i obowiązków w spółkach osobowych ustawodawca uregulował w art. 10 kodeksu spółek handlowych. Przepis ten stanowi, że zespół praw i obowiązków w spółce osobowej może być przeniesiony na inną osoby, tylko wówczas, kiedy przewiduje to umowa spółka. Warto tutaj podkreślić, że prawa członkowskie przysługujące wspólnikowi spółki osobowej są zbywalne wyłącznie jako całość. Nie można więc dokonać zbycia jednego prawa, czy też kilku wybranych, zaś pozostałe prawa zachować dla siebie, z wyjątkiem wierzytelności o wypłatę z zysku i odsetek od udziału kapitałowego. Przechodząc do sedna, czyli zbywalności ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej, należy zauważyć, że już na etapie zawierania umowy spółki, jej wspólnicy muszą przewidzieć taką opcję. Nie jest to jednak koniec, ponieważ wspólnik musi ponadto uzyskać pisemną zgodę pozostałych wspólników. Umowa spółki może przewidzieć łagodniejsze warunki do spełnienia (np. uzyskanie pisemnej zgody jednego ze wspólników). Co istotne, umowa spółki może przewidywać ograniczenie praw członkowskich po ich przeniesieniu na inną osobę, w szczególności poprzez wyłączenie prawa do reprezentacji. Takie rozwiązanie pozwala zabezpieczyć pozostałych wspólników przed ujemnymi skutkami wejścia do spółki niechcianego lub nieznanego, niezaufanego wspólnika i jest niejako przejawem zabezpieczenia integralności osobowej spółki. Po dokonaniu zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, dobrze widziane jest dostosowanie jej postanowień do zaistniałej zmiany. Przede wszystkim chodzi o uzgodnienie treści umowy ze zmienionym składem osobowym. Co do zasady, nie stanowi to zmiany umowy i ma jedynie charakter deklaratoryjny. Dokonanie zmiany umowy, której wpis będzie miał charakter konstytutywny będzie jednak konieczne w niektórych przypadkach. W szczególności są to przypadki, kiedy nowy wspólnik z uwagi na specyfikę wkładu dawnego wspólnika, nie może wnieść do spółki takiego wkładu (np. świadczenie określonych usług). Innym przykładem może być sytuacja, kiedy spółka używa firmy dawnego wspólnika, zaś ten nie udzielił zgody na dalsze posługiwanie się tą firmą.
Odpowiedzialność solidarna zbywcy i nabywcy opio
Za zobowiązania wobec spółki, między innymi związane z wniesieniem wkładu do spółki, odpowiadać będą solidarnie nabywca i zbywca ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej. Podobnie w odniesieniu do wierzycieli, ponieważ wspólnik zbywający ogół praw i obowiązków w spółce osobowej pozostaje nadal odpowiedzialny za zobowiązania w czasie członkostwa, przy czym wspólnik nabywający staje się odpowiedzialny wraz ze zbywającym solidarnie względem tego wierzyciela za te same zobowiązania. Z powyższego wynika, że zbywca odpowiada za zobowiązania spółki powstałe do dnia przeniesienia praw i obowiązków na inną osobę. Nowy wspólnik odpowiada zatem zarówno za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem do spółki, jak i za te powstałe już pod po objęciu ogółu praw i obowiązków po dawnym wspólniku.
Planujesz zbyć udziały? Pomożemy Ci
Jeżeli:
- jesteś wspólnikiem spółki osobowej, posiadasz udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcje w spółce akcyjnej,
- masz zamiar dokonać zbycia lub nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej, udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, czy akcji spółki akcyjnej,
- chcesz powziąć wiedzę na temat dopuszczalności planowanych inwestycji w świetle umowy spółki i przepisów prawa,
- potrzebujesz wiedzy o skutkach podatkowych i opłacalności zamierzonych przez Ciebie czynności,
skontaktuj się z nami już teraz! Nasza wiedza oraz wieloletnie doświadczenie z pewnością będzie dla Ciebie pomocne.
Podobne wpisy:
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki kapitałowej
Mieliśmy już okazję przyjrzeć się zasadom odpowiedzialności solidarnej członka zarządu spółki kapitałowej za zobowiązania cywilnoprawne zaciągnięte przez tę spółkę oraz za szkody wyrządzone spółce i jej wierzycielom. Nie jest to […]
Przekształcenie biznesu w spółkę komandytową
Dotychczas rozważaliśmy zalety i wady prowadzenia biznesu w formie spółki komandytowej oraz status jej wspólników – komplementariuszy oraz komandytariuszy. Przed podjęciem decyzji, co do ewentualnej zmiany formy prawnej biznesu równie […]
Najnowsze wpisy:
Uprawnienia kontrolowanego i kontrolującego podczas kontroli podatkowej
Tematem poprzedniego wpisu były ogólne zagadnienia związane z kontrolą podatkową, a w szczególności dopuszczalny czas trwania takiej kontroli, podstawa jej prowadzenia, jej cele i relacje do innych procedur stosowanych przez […]
Kiedy wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą podejmować uchwały?
Istota zgromadzenia wspólników jako organu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Zgromadzenie wspólników to jeden z najważniejszych organów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). W jego skład wchodzą wszyscy wspólnicy, […]