Łączenie spółek 

Cel i przyczyny łączenia spółek 

W celu uporządkowania struktury właścicielskiej, wprowadzenia nowego ładu korporacyjnego, wdrożenia nowego modelu opodatkowania, czy też zwiększenia wartości przedsiębiorstwa, wspólnicy decydują się na połączenie spółek. Nie ulega wątpliwości, że proces łączenia spółek jest procesem długotrwałym i wymagającym. Należy go uważnie i dokładnie zaplanować, przede wszystkim pod kątem oceny skutków prawno-podatkowych. Zasadniczo łączenia spółek można dokonać na dwa sposoby: połączenie przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki. 

Połączenie przez przejęcie. Połączenie przez zawiązanie nowej spółki

Inaczej zwane in corporationem, połączenie przez przejęcie polega na tym, że majątek jednej spółki w drodze sukcesji uniwersalnej zostaje przeniesiony na spółkę przejmującą. Wspólnicy lub akcjonariusze spółki przejmowanej otrzymują udziały lub akcje w spółce przejmującej. Skutkiem powyższego, spółka przejmowana ulega rozwiązaniu bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, tym samym traci byt prawny, zaś spółka przejmująca zachowuje swój byt prawny i strukturę organizacyjną. Wraz z połączeniem spółek możemy mieć do czynienia z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki przejmującej. Połączenie następuje wraz z dokonaniem wpisu w rejestrze właściwym dla miejsca siedziby spółki przejmującej.  Połączenie przez zawiązanie nowej spółki z kolei polega na przeniesieniu majątku obu łączonych spółek na spółkę nowoutworzoną. Wspólnicy lub akcjonariusze otrzymują udziały lub akcje nowej spółki.

Podwyższenie kapitału zakładowego przy łączeniu spółek 

Podwyższenie kapitały może być konieczne w celu utworzenia udziałów lub emisji akcji potrzebnych do wydania wspólnikom bądź akcjonariuszom spółki przejmowanej. Podwyższenie kapitału zakładowego nie będzie potrzebne zasadniczo w trzech przypadkach: jeżeli spółka przejmująca posiada udziały lub akcje spółki przejmowanej, jeżeli spółka przejmująca posiada własne udziały lub akcje w liczbie pozwalającej na wymianę za udziały lub akcje spółki przejmowanej, jeżeli spółka przejmowana posiada udziały lub akcje w spółce przejmującej w liczbie wystarczającej do przeniesienia ich na rzecz wspólników lub akcjonariuszy. Warto nadmienić, że wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej nie może nastąpić przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej. 

Obowiązki zarządów spółek łączonych

Po stronie zarządów łączących się spółek leży obowiązek sporządzenia pisemnego sprawozdania uzasadniającego połączenie spółek. Sprawozdanie powinno wskazywać na podstawę prawną i uzasadnienie ekonomiczno-gospodarcze oraz określać stosunek wymiany udziałów lub akcji łączonych spółek. Ponadto, zarządy łączonych spółek są zobowiązane do informowania siebie nawzajem oraz wspólników lub akcjonariuszy spółek którymi zarządzają o wszelkich zmianach odnośnie pasywów i aktywów spółek, które zaistniały w okresie od sporządzenia planu przekształcenia do dnia podjęcia uchwał o połączeniu. 

Łączenie się spółek kapitałowych 

W obecnym stanie prawnym spółki kapitałowe mogą się łączyć bez ograniczeń podmiotowych, w szczególności co do formy prawnej. Zatem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może przejąć inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółkę akcyjną. Tym samym, spółka akcyjna może przejąć inną spółkę akcyjną, jak również spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Łączeniu przez zawiązanie nowej spółki (tzw. fuzji) mogą podlegać zarówno spółki tożsame w swojej formie prawnej, jak i różnorodne. Zasadniczo nie ma również przeszkód w łączeniu spółek kapitałowych ze spółkami osobowymi, zarówno przez przejęcie, jak i w drodze fuzji. 

Łączenie się z udziałem spółek osobowych 

Spółki osobowe, w odróżnieniu od spółek kapitałowych są ograniczone w łączeniu się. Ustawodawca bowiem przede wszystkim przewidział spółkę osobową jako spółkę przejmowaną w konfiguracji ze spółką kapitałową. Inaczej mówiąc, spółka osobowa łącząca się ze spółką kapitałową może być jedynie spółką przejmowaną, nie zaś przejmującą. Spółka kapitałowa rzecz jasna, jest wówczas spółką przejmującą. Jak od większości reguł, również od tej istnieje wyjątek, który dotyczy spółki komandytowo-akcyjnej, która może być spółką przejmującą. Warto dodać, że efektem łączenia z udziałem spółki osobowej może być powstanie spółki kapitałowej, ale również spółki komandytowo-akcyjnej. Łączenie się dwóch spółek osobowych wydaje się gospodarczo uzasadnione, albowiem może pomóc w skoncentrowaniu kapitału i ludzi z odpowiednimi kompetencjami, w celu wydatnego podwyższenia konkurencyjności w danej dziedzinie na rynku, względem dużych podmiotów. 

Sukcesja praw i obowiązków a łączenie spółek

Po dokonaniu połączenia spółek, co najmniej jedna z nich traci swój byt prawny. Rodzi to konsekwencje w sferze praw i obowiązków, stosunków z jej kontrahentami. Należy przyjąć, że punktem wyjścia jest zdarzenie prawne jakim jest połączenie. Po dokonaniu połączenia nie są konieczne żadne dodatkowe czynności, osoby reprezentujące spółkę powstałą po połączeniu nie są zobowiązane do aneksowania umów z kontrahentami. Ogół praw i obowiązków spółek przejmowanej przechodzi w drodze sukcesji uniwersalnej na spółkę przejmującą. Podobnie, w przypadku połączenia przez zawiązanie nowej spółki. Ogół praw i obowiązków łączących się spółek przechodzi bez ograniczeń na nową spółkę. Oznacza to, że spółka przejmująca i nowo zawiązana pozostaje stroną wszystkich umów łączących wcześniej spółkę przejmowaną lub spółki połączone w drodze zawiązania nowej spółki. Dodatkowo, w drodze tzw. sukcesji administracyjnoprawnej na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną, przechodzą przyznane wcześniej spółce przejmowanej lub spółkom łączonym na zasadzie zawiązania nowej: licencje, koncesje, ulgi i pozwolenia, przy czym w tym zakresie ewentualne wyłączenia mogą wynikać z przepisów szczególnych rangi ustawowej. Może się więc zdarzyć tak, że na przykład określona koncesja nie przejdzie na spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną. Wówczas, osoby zarządzające spółką powstałą po połączeniu będą musiały podjąć, w zależności od sytuacji, określone działania. 

Skutki podatkowe. Przychód spółki przejmującej

W kontekście skutków podatkowych łączenia spółek, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z ustawą CIT, przychodem jest wartość rynkowa majątku spółki przejmowanej otrzymanego przez spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną, ustalona na dzień poprzedzający dzień łączenia. Podatnikiem rzecz jasna jest spółka przejmująca, gdyż spółka przejmowana w istocie przestaje istnieć. Do przychodu nie zalicza się jednak wartości składników majątkowych spółki przejmowanej, takich jak te, które spółka przejmująca przyjęła dla celów podatkowych w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych spółki przejmowanej, jak również takich, które spółka przejmująca przypisała do działalności prowadzonej na terytorium RP. Nieco inaczej, kwestia ustalenia przychodu wygląda w przypadku, kiedy mamy do czynienia z łączeniem spółek zależnych. Otóż, ustawodawca wskazał, iż przychodem wówczas jest ustalona w części, wartość rynkowa majątku spółki przejmowanej otrzymanego przez spółkę przejmującą ponad cenę nabycia udziałów (akcji) tej spółki w spółce przejmowanej, odpowiadającej udziałowi spółki przejmującej w kapitale zakładowym spółki przejmowanej, ustalona na dzień poprzedzający dzień połączenia. Taki sposób ustalenia przychodu ma miejsce w przypadku, gdy spółka przejmująca posiada w kapitale zakładowym spółki przejmowanej taki udział. Warto w tym miejscu przywołać Interpretację Dyrektora KIS z dnia 29 września 2023 roku (nr 0114-KDIP2-1.4010.389.2023.4.JF), który wskazuje, że powyżej przytoczony sposób ustalenia przychodu: „stosuje się wyłącznie w przypadku, gdy spółka przejmująca posiada w kapitale zakładowym spółki przejmowanej taki udział. W takiej sytuacji przychód stanowi nadwyżka wartości rynkowej majątku przypadającego na posiadane udziały w spółce zależnej nad ceną nabycia udziałów tej spółki.”

Planujesz połączenie spółek? Pomożemy Ci!

Jeżeli:

• jesteś wspólnikiem spółki osobowej, posiadasz udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcje w spółce akcyjnej, 
• masz zamiar dokonać lub czynnie uczestniczyć w procesie łączenia spółek,
• potrzebujesz fachowej porady prawnej i powzięcia wiedzy o skutkach podatkowych planowanej zmiany, 

skontaktuj się z nami już teraz! Nasza wiedza oraz wieloletnie doświadczenie z pewnością będzie dla Ciebie pomocne.

Skontaktuj się z nami.

Podobne wpisy:

Najnowsze wpisy: