Jak wyjść ze spółki?

Wypowiedzenie umowy spółki osobowej 

Spółki osobowe, przynajmniej w zamyśle, ma cechować większa stałość osobowa, aniżeli spółek kapitałowych. Nie oznacza to jednak, że takie spółki nie przechodzą reorganizacji w tym obszarze. Wspólnik chcący wystąpić ze spółki osobowej ma dwie drogi, którymi są wypowiedzenie umowy i zbycie ogółu praw i obowiązków. Wypowiedzenie umowy na zasadach kodeksowych jest możliwe na sześć miesięcy przed zakończeniem roku obrotowego, jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony. Powyższy termin może być krótszy, jeżeli w umowie spółki przewidzą to wspólnicy. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy wspólnik może złożyć wszystkim wspólnikom lub wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki. 

Zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej

Przeniesienie praw i obowiązków w spółce osobowej jest możliwe, jeśli przewiduje to umowa spółki. Co do zasady ogół praw i obowiązków może być przeniesiony na inną osobę po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników. Umowa spółki może przewidzieć łagodniejsze warunki uzyskania zgody na zbycie udziałów. Dla wspólnika występującego ze spółki niezwykle ważna jest kwestia odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Odpowiada on bowiem solidarnie wraz z przystępującym wspólnikiem za zobowiązania związane z uczestnictwem w spółce, jak również za zobowiązania samej spółki.

Powody wyjścia ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 

Istnieje wiele powodów, dla których jedynym słusznym rozwiązaniem jest wyjście wspólnika ze spółki. Wspólnik może zdecydować się na opuszczenie spółki z pobudek pozytywnych, takich jak na przykład zgodny z prognozowanym wzrost wartości udziałów i ich odsprzedaż w celu dalszych inwestycji. Równie często jednak powodem opuszczenia spółki mogą być konflikty wewnętrzne pomiędzy wspólnikami, a więc sytuacje niepożądane. Powód wyjścia wspólnika ze spółki determinuje działania jakie wspólnik, zarówno ten który chce wyjścia ze spółki, jaki i Ci którzy chcą wyjścia danego wspólnika ze spółki, muszą podjąć celem usunięcia danej osoby lub osób z listy wspólników. 

Sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 

Wspólnik może więc wyjść ze spółki z własnej inicjatywy. W takim przypadku, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę sprzedaż udziałów. Niemniej, sytuację wspólnika chcącego zbyć swoje udziały mogą w dużej mierze kształtować postanowienia umowy spółki. Wspólnik zatem musi sięgnąć do tekstu umowy spółki, która może ograniczać rozporządzenie udziałami. Umowa spółki może uzależnić zbycie udziałów od zgody spółki lub ograniczyć w inny sposób. Wspólnik może dostać zgodę na zbycie udziałów od zarządu spółki, który udziela zgody w jej w imieniu. Na marginesie, powyższe dotyczy zarówno sprzedaży udziału, jego części ułamkowej, jak również zastawu na udziale. Umowa zbycia udziałów spółki powinna być zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, pod rygorem nieważności. Warto pamiętać, że po stronie zbywającego udziały powstanie obowiązek podatkowy. Zbywający zapłaci podatek w wysokości 19% od przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. 

Dobrowolne umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 

W każdym przypadku, umorzenie udziałów jest możliwe tylko i wyłącznie wówczas, kiedy przewiduje to umowa spółki. Przy umorzeniu udziałów wspólnika możemy mieć do czynienia z dwiema jego postawami, które wyznaczają drogę do przeprowadzenia tej operacji. Udziały wspólnika, który wraża zgodę na umorzenie, zostają umorzone, co oznacza nabycie ich przez spółkę. Wspólnik może zgodzić się również na to, żeby jego udziały zostały umorzone nieodpłatnie. W istocie będzie to darowizna udziałów na rzecz spółki. Zgoda może, choć nie musi, zostać wyrażona w protokole zgromadzenia wspólników, które określa ile udziałów, którego wspólnika zostanie umorzone. Umorzenie udziałów może wiązać się z obniżeniem kapitału zakładowego o wartość umarzanych udziałów. Innym sposobem jest umorzenie udziałów z czystego zysku, wówczas kapitał zakładowy nie zostaje obniżony. Opodatkowanie umorzenia udziałów wygląda podobnie, jak w przypadku zbycia udziałów, o czym wspomniano w poprzednim akapicie. 

Przymusowe umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 

Postawa wspólnika może być zgoła odmienna w zależności od stosunków wewnętrznych w spółce. Tak samo jak w przypadku umorzenia dobrowolnego, umorzenie przymusowe jest możliwe wyłącznie, jeśli przewiduje to umowa spółki. Umowa powinna przewidywać wyraźnie przesłanki i tryb umorzenia udziałów. Niezależnie od powyższego zgromadzenie wspólników musi podjąć uchwałę, która będzie określała podstawę prawną i wysokość wynagrodzenia za umorzone udziały. 

Udział sądu w wyjściu wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 

W przypadku niepożądanej, choć nadmiernie częstej sytuacji konfliktu pomiędzy wspólnikami, wyłączenie wspólnika może odbyć się na drodze postępowania sądowego. Na żądanie wszystkich pozostałych wspólników sąd może orzec wyłącznie wspólnika. Z takim powództwem może wystąpić również mniejsza liczna wspólników, wówczas pozwanymi muszą być wszyscy pozostali wspólnicy.  Do uzyskania przez wspólników takiego orzeczenia konieczne jest wystąpienie tzw. ważnych przyczyn. Ustawodawca nie zamieścił w tekście ustawy, ani zamkniętego, ani otwartego katalogu ważnych przyczyn. Sąd musi zatem posiłkować się dorobkiem orzeczniczym i uważnie rozstrzygnąć w oparciu o całokształt okoliczności faktycznych. Innym z warunków samego wystąpienia z takim powództwem, zarówno przez wszystkich pozostałych wspólników, jak i mniejszej ich liczby, jest posiadanie przez wspólników udziałów o wartości co najmniej połowy kapitału zakładowego. Cenę przejęcia udziałów przez wspólników lub osoby trzecie ustala sąd wydając orzeczenie. W orzeczeniu o wyłączeniu wspólnika powinny znaleźć się również: termin w ciągu którego wyłączonemu wspólnikowi ma zostać zapłacona cena wraz z odsetkami. Wyłączenie wspólnika będzie skuteczne tylko i wyłącznie, jeśli cena zostanie zapłacona w terminie. Wyłączenie ma swój skutek już od dnia doręczenia wspólnikowi pozwu. Nie wpływa to na ważność i skuteczność czynności, które zostały podjęte z udziałem wyłączonego wspólnika podczas trwania postępowania o jego wyłączenie. 

Zbycie akcji w spółce akcyjnej

Podobnie jak w przypadku udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, tak w przypadku akcji w spółce akcyjnej, co do zasady są one zbywalne. Rozporządzanie akcjami może być uzależnione o wyrażenia zgody przez Spółkę, udzielanej za pośrednictwem jej zarządu. Takie ograniczenie, jak również ograniczenie innego rodzaju może zostać określone w statucie spółki. Zgody udziela zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że statut spółki przewiduje inną formę. Spółka może jednak odmówić zbycia akcji, niemniej jest wtedy zobowiązana do wskazania innego nabywcy. Statut musi określać ponadto termin do wskazania nabywcy, cenę nabycia lub sposób jej określenia oraz termin zapłaty. W innym wypadku akcje mogą być zbywane bez ograniczenia. 

Przymusowy wykup akcji. Squeeze out 

W odniesieniu do przymusowego wykupu akcjonariuszy mniejszościowych bez wątpienia mamy do czynienia z odstępstwem od tendencji ustawodawcy do stanowienia przepisów chroniących prawa mniejszości. W istocie bowiem, mechanizm ten pozbawia akcjonariusza jego praw udziałowych, niezależnie, a często wbrew jego woli. Wystąpić o przymusowy wykup akcji mogą akcjonariusze większościowi, zgodnie z kodeksem spółek handlowych – posiadający 95% akcji. Intencją większościowych akcjonariuszy jest zazwyczaj uzyskanie pakietu całościowego akcji, tym samym przejęcie całkowitej kontroli nad spółką. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, że nawet mniejszościowi akcjonariusze stają się dla tych drugich niewygodni, zaskarżając uchwały na walnym zgromadzeniu, bądź w inny sposób utrudniając wdrażanie określonych działań przez większościowych akcjonariuszy. Cena za nabycie akcji jest ustalana przez biegłego rewidenta wybranego przez walne zgromadzenie. Jeżeli akcje spółki są notowane na rynku regulowanym, ich wykupu dokonuje się po cenie notowanej na rynku regulowanym, po przeciętnym kursie z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały. Warto mieć na uwadze, że w przypadku zbycia papierów wartościowych powstaje obowiązek złożenia PIT-38 i tym samym zapłacenia podatku w wysokości 19% od zysków kapitałowych. 

Potrzebujesz wsparcia?

Jeżeli jesteś:

• wspólnikiem spółki osobowej, posiadasz udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcje w spółce akcyjnej, 
• pozostajesz w konflikcie ze swoimi wspólnikami, bądź też masz zamiar zbycia swoich praw udziałowych i zainwestowania swoich środków w inny biznes,

skontaktuj się z nami już teraz! Nasza wiedza oraz wieloletnie doświadczenie z pewnością będzie dla Ciebie pomocne.

Podobne wpisy:

Przeczytaj także: