Crowdfunding – finansowanie społecznościowe już niedługo pod nadzorem

W dniu 4 maja 2021 roku Ministerstwo Finansów poinformowało o skierowaniu do konsultacji społecznych ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych. Finansowanie społecznościowe, czyli powszechnie znany crowdfunding, w ostatnich latach stało się niezmiernie popularne również w naszym kraju. Liczba platform, które zajmują się uzyskiwaniem finansowania na różnego rodzaju projekty wzrasta zauważalnie z roku na rok, a obecnie mamy już do czynienia z kilkoma (o ile nie kilkunastoma) modelami crowdfundingu. Na rodzimym rynku działają platformy uniwersalne, które mają szeroki wybór kategorii projektów oraz wyspecjalizowane, które preferują określony rodzaj projektów takich jak wspieranie kultury, inicjatyw obywatelskich i społecznych, naukowych czy w końcu projekty o charakterze dobroczynnym. 

Crowdfunding a działalność inwestycyjna

Wśród tego typu platform powstały również platformy wykorzystujące crowdfunding w modelu udziałowym (equity crowdfunding), a także pożyczkowym. W ramach tego pierwszego modelu wspierający stają się inwestorami, zakupując udziały lub akcje w spółce prowadzącej emisję na specjalnie przygotowanej w tym celu platformie. Jest to metoda, z której korzystają przede wszystkim startupy, które w ten sposób pozyskują kapitał na swój rozwój. W ramach drugiego modelu wspierający udzielają pożyczek, podmiot więc pozyskuje finansowanie za pomocą platformy od wielu inwestorów pod tytułem zwrotnym.

Rosnąca liczba platform, środków inwestowanych przez wspierających jak i również (o ile nie przede wszystkim) fakt, iż działalność platform crowdfundingowych w modelu udziałowym i pożyczkowym swoją istotą zbliża się do działalności firm inwestycyjnych, musiała skutkować zainteresowaniem ustawodawcy zarówno na poziomie europejskim jak i krajowym. Prowadzenie działalności firm inwestycyjnych to działalność regulowana i podlega ścisłemu nadzorowi Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) oraz na poziomie krajowym Komisji Nadzoru Finansowego. 

Na szczeblu krajowym, tematem w pierwszej kolejności zainteresowała się Komisja Nadzoru Finansowego, między innymi w stanowisku z 9 kwietnia 2020 roku dotyczącym funkcjonowania platform organizujących crowdfunding inwestycyjny. Ostatecznie jednak działania te wobec pytań i niejasności, które zaczęły się pojawiać wobec działalności tego typu platform musiały skutkować powstaniem ram prawnych dla finansowania społecznościowego. 

Regulacje na szczeblu europejskim

W dniu 5 października 2020 roku przyjęte zostało rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (tzw. rozporządzenie ECSP). Przepisy rozporządzenia będą miały zastosowanie od dnia 10 listopada 2021 roku. 

Rozporządzenie ECSP objęło swoim zakresem dwa wskazane powyżej rodzaje crowdfundingu – udziałowy oraz pożyczkowy. Wprowadza ono licencjonowanie działalności crowdfundingowej, która wymagać będzie posiadanie odrębnego zezwolenia. Takie zezwolenie wydawane będzie przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym dany przedsiębiorca ma siedzibę. Istotne jest to, że rozporządzenie wprowadza zasadę tzw. jednolitego paszportu europejskiego, a tym samym przewiduje możliwość transgranicznego świadczenia usług w ramach Unii Europejskiej po dokonaniu odpowiedniej notyfikacji. Z rozporządzenia ECSP wynika możliwość prowadzenia działalności na dotychczasowych zasadach (tj. bez zezwolenia) tylko przez 24 miesiące od dnia jego wejścia w życie lub do czasu uzyskania zezwolenia zgodnie z tym rozporządzeniem – w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.

Prace nad polskimi regulacjami

Rozporządzenie ECSP zobowiązało państwa członkowskie do wprowadzenia w prawie krajowym rozwiązań zapewniających skuteczne stosowanie zawartych w nim przepisów. W związku z tym już od jakiegoś czasu wiadome było, iż niezależnie od rozporządzenia ECSP w polskim porządku prawnym pojawi się ustawa regulująca finansowanie społecznościowe. Jak zostało wskazane na wstępie – 4 maja 2021 roku projekt ustawy został skierowany do konsultacji, które potrwają dwa tygodnie. Z założeń Ministerstwa wynika, że ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych będzie obowiązywać tak jak rozporządzenie ECSP od dnia 10 listopada 2021 roku, a jej celem jest między innymi przygotowanie warunków do przestrzegania rozporządzenia unijnego. 

KNF jako krajowy organ nadzoru nad crowdfundingiem

W przygotowanym projekcie ustawy Komisja Nadzoru Finansowego została wskazana jako organ właściwy do nadzoru nad platformami crowdfundingowymi. Komisja Nadzoru Finansowego będzie odpowiedzialna za wydawanie zezwoleń na prowadzenie tego rodzaju działalności oraz zostanie wyposażona w instrumenty kontrolne oraz nadzorcze. To zaś wiązać się będzie z dodatkowymi kosztami dla podmiotów, które zamierzają zajmować się finansowaniem społecznościowym. Uzyskanie zezwolenia wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczenia odpowiedniej opłaty w wysokości nie wyższej niż równowartość w złotych 4500 euro, jak i koniecznością uiszczania corocznych opłat, które mają stanowić opłaty na pokrycie kosztów nadzoru. Coroczna opłata będzie ustalana na podstawie średniej wartości przychodów w okresie ostatnich trzech lat obrotowych poprzedzających rok, za który należna jest opłata, pomniejszonych o dywidendy otrzymane od jednostek zależnych i stowarzyszonych (nie więcej niż 0,5% tej średniej, jednak nie mniej niż równowartość w złotych 750 euro).

Sankcje, odpowiedzialność, obowiązki

Ustawa przewiduje sankcje administracyjne oraz karne za naruszenie przepisów dotyczących prowadzenia działalności crowdfundingowej. Przykładowo prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego bez wymaganego zezwolenia będzie zagrożoną karą grzywny do kwoty 5 mln zł. Ustawa wprowadzi również odpowiedzialność cywilnoprawną i karną za poprawność i prawdziwość informacji podawanych w dokumentach informacyjnych sporządzanych w związku z ofertą finansowania społecznościowego. 

Obok powyższych zapisów w projekcie ustawy znajdują się też regulacje dotyczące tajemnicy zawodowej i zasad przechowywania dokumentacji związanej ze świadczeniem usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.

Dodatkowo wejście w życie omawianych przepisów wiązać się będzie również z koniecznością wdrożenia szeregu rozwiązań służących przede wszystkim zwiększeniu ochrony inwestorów, takich jak wstępny test wiedzy inwestora, ocena adekwatności inwestycji dla inwestora, czy weryfikacja kompletności informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych.

Działalność crowdfundingowa a obowiązek sporządzenia prospektu emisyjnego

Udostępniony projekt zawiera również propozycję dwuletniego okresu dojścia do maksymalnego progu oferty, czyli 5 milionów euro, jaką pojedynczy podmiot będzie mógł przeprowadzić za pośrednictwem platformy crowdfundingowej. Oznacza to że kwota, jaką będzie można uzyskać w ramach działania platformy crowdfundingowej, bez obowiązku sporządzenia prospektu emisyjnego wynosić będzie 5 mln euro w okresie 12 miesięcy. Pułap 5 mln euro obowiązywać będzie dopiero od listopada 2023 roku w związku z tym, że w Polsce próg łącznej wartości, powyżej którego należy publikować prospekt wynosi aktualnie 2,5 mln euro. Rozporządzenie ECSP dopuszcza w takim przypadku przez okres 2 lat od dnia rozpoczęcia stosowania rozporządzenia, stosowanie progu przewidzianego w prawie krajowym.

Konieczność sprostania nowym wymaganiom

Zasadność wprowadzenia odpowiednich przepisów dotyczących finansowania społecznościowego, które wyznaczają ramy działalności oraz wprowadzają narzędzia kontroli nie budzi wątpliwości. Z drugiej jednak strony omawiane regulacje oznaczają konieczność podjęcia szeregu działań przez podmioty, które prowadzą działalność w zakresie finansowania społecznościowego, które wiązać się będą z dodatkowymi nakładami finansowymi. Oprócz poniesienia kosztów związanych z uzyskaniem zezwolenia, podmioty te też najpewniej będą potrzebować profesjonalnej pomocy w zakresie przygotowania szeregu regulacji wewnętrznych, które będą niezbędne do spełnienia wszelkich warunków formalnych wynikających z rozporządzenia oraz przyjętej na jej gruncie ustawy. Pytanie więc czy wszystkie platformy zdecydują się na kontynuowanie prowadzonej przez siebie działalności i czy będą w stanie im sprostać. Odpowiedź na nie poznamy w ciągu kilkunastu najbliższych miesięcy.

Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 02-copublikujemy-1024x142.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 03-YT-1.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 04-LIN.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 05-3FB.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 06-SPOTI.png
Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie 07-czymzajmujemy-1024x185.png
Oceń wpis!
[Ocen: 3 Średnia: 5]
O autorze
Strona do poprawnego działania wymaga włączonej obsługi JavaScript w przeglądarce.
Filmy, podcasty, blog