Spółka komandytowo-akcyjna. Zakładanie, formalności, funkcjonowanie.

Przeczytasz w 13 minut.

Z niniejszego wpisu dowiesz się:

• najważniejszych informacji o spółce komandytowo-akcyjnej, będącej miksem spółek osobowych i kapitałowych.

Spółka komandytowo-akcyjna jest osobową spółką handlową, nieposiadającą osobowości prawnej. Ma jednak zdolność sądową oraz prawną co oznacza, że może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W spółce komandytowo-akcyjnej występują dwa rodzaje wspólników – komplementariusz (znany powszechnie ze spółki komandytowej) oraz akcjonariusz (znany ze spółki akcyjnej).

Kiedy powstaje spółka komandytowo-akcyjna?

Spółka komandytowo-akcyjna powstaje, podobnie jak inne spółki osobowe, powstają z chwilą wpisu do rejestru. W doktrynie wskazuje się, iż mimo istotnych elementów kapitałowych, które posiada spółka komandytowo-akcyjna, trudno mówić w przypadku SKA o spółce w organizacji (choć nie jest to pogląd jednolicie reprezentowany). Statut spółki komandytowo-akcyjnej musi zostać zawarty w formie aktu notarialnego. Po objęciu akcji oraz dopełnieniu wszelkich innych formalności, możliwe jest złożenie do rejestru przedsiębiorców wniosku o rejestrację spółki. Aktualnie wniosek ten można złożyć wyłącznie elektronicznie, za pośrednictwem portalu rejestru sądowych.

Nazwa (firma) spółki komandytowo-akcyjnej

Firma spółki to nazwa, pod którą spółka prowadzi swoje przedsiębiorstwo. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwisko jednego, kilku lub wszystkich komplementariuszy wraz z dodatkiem „spółka komandytowo-akcyjna” lub skrótem „S.K.A.”. Jeśli komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej jest osoba prawna bądź spółka osobowa, to w firmie SKA, oprócz dodatku „spółka komandytowo- akcyjna”, musi być podane jej pełne brzmienie (a więc bez skrótu).

W nazwie SKA nie powinno znajdować się nazwisko lub firma akcjonariusza.

Wady i zalety spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna (SKA) łączy w sobie zarówno cechy spółki osobowej, jak i kapitałowej. Z definicji spółka komandytowo–akcyjna to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Wśród zalet SKA wymienia się zasadniczo brak osobistej odpowiedzialności akcjonariuszy (mogą oni stracić wyłącznie wkłady wniesione na akcje). Podobnie jak w spółce akcyjnej (o której przeczytasz tutaj) SKA oferuje możliwość nabywania kapitału w drodze emisji akcji. 

Wśród wad SKA wymienia się konieczność posiadania przez nią kapitału zakładowego na poziomie minimum 50 tysięcy złotych, obowiązek prowadzenia pełnej księgowości oraz to, że komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Nadto, choć jest to spółka osobowa uchwały walnego zgromadzenia muszą być protokołowane przez notariusza w formie aktu notarialnego (przykładowo uchwały wspólników spółki komandytowej, o której przeczytasz tutaj, mogą być zawierane w zwykłej formie pisemnej).

Wzór statutu spółki komandytowo-akcyjnej

Na dziś nie ma możliwości założenia spółki komandytowo-akcyjnej w systemie s24 (tak jak na przykład sp. z o.o., o czym piszemy tutaj). W związku z tym w obrocie nie funkcjonuje uniwersalny wzór statutu spółki komandytowo-akcyjnej. Przepisy kodeksu spółek handlowych wskazują, iż statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać: firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki (jeżeli jest oznaczony), oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość, wysokość kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia (jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów). W statucie możliwe jest oczywiście zawarcie szeregu innych postanowień, o ile nie sprzeciwiają się one przepisom prawa.

Akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej

Akcjonariuszami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jest on pewnego rodzaju inwestorem w spółce, odpowiada za jej zobowiązania tylko w dwóch przypadkach:

1. w sytuacji zamieszczenia nazwiska akcjonariusza w nazwie firmy,
2. w sytuacji, gdy nie ujawnia pełnomocnictwa lub działa bez umocowania lub z jego przekroczeniem,

Akcjonariusze mają prawo zbycia akcji, uczestniczą także w stratach spółki do wartości objętych akcji.

Komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej

Komplementariuszami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Komplementariusze pełnią funkcję reprezentacyjną spółki komandytowo-akcyjnej. Mogą zostać pozbawieni tego prawa na mocy statutu lub orzeczenia sądu. Mają prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, chyba że to uprawnienie zostało przekazane do kompetencji walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej. Komplementariusze mają kompetencje do pobierania informacji o spółce, jej majątku, do przeglądania ksiąg finansowych oraz dokumentów spółki. Komplementariusze ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki komandytowo-akcyjnej. Statut spółki może zwolnić komplementariusza od udziału w stratach spółki.

Rada nadzorcza spółki komandytowo-akcyjnej

Ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe, gdy liczba akcjonariuszy przekroczy liczbę dwudziestu pięciu osób. Członkowie rady nadzorczej powoływani są i odwoływani przez zgromadzenie walne, na kadencję nie dłuższą niż 5 lat. Komplementariusz oraz jego pracownik nie może zasiadać w radzie nadzorczej.

Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Szczególnie ocenia sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdań finansowych, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami; rozpatruje wnioski komplementariuszy dotyczące podziału zysku lub pokrycia straty oraz składa walnemu zgromadzeniu coroczne pisemne sprawozdania z wyników tych ocen.

Walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej

Zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne. Uczestniczyć w nim mogą zarówno komplementariusze jak i akcjonariusze. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje jej prawo do jednego głosu. Walne zgromadzenie podejmuje uchwały dotyczące m.in. zatwierdzenia sprawozdania finansowego, wyboru biegłego rewidenta, rozwiązania spółki. Podejmują także uchwały wymagające zgody wszystkich komplementariuszy, są to m.in. uchwały o podziale zysku za rok obrotowy, połączenia i przekształcenia spółki, zmiany statutu, zbycia nieruchomości spółki, itd. To właśnie na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy padają zasadnicze decyzje dotyczące spółki.

Kto reprezentuje spółkę komandytowo-akcyjną?

Co do zasady spółka komandytowo-akcyjna reprezentowana jest przez komplementariusza lub komplementariuszy działających w jej imieniu. Prawo reprezentacji przysługuje każdemu komplementariuszowi, chyba że komplementariusz został tego prawa pozbawiony na mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu. W przypadku braku określenia sposobu reprezentacji przez komplementariusza w statucie, każdy komplementariusz uprawniony jest do samodzielnego reprezentowania SKA. Możliwe jest jednak wprowadzenie łącznej reprezentacji komplementariuszy. W takim przypadku przykładowo do zawarcia umowy przez SKA konieczne będzie współdziałanie dwóch komplementariuszy.

Akcjonariusze nie mają prawa prowadzenia spraw SKA ani tym bardziej prawa reprezentacji. Jednakże komplementariusz może udzielić pełnomocnictwa do działania w imieniu spółki, zarówno osobie trzeciej jak i akcjonariuszowi. W takim przypadku osoba taka działa jak pełnomocnik i stosuje się do niej przepisy kodeksu cywilnego o pełnomocnictwie.

Kto odpowiada za długi spółki komandytowo-akcyjnej?

Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych wspólnikami spółki komandytowo-akcyjnej muszą być co najmniej jeden komplementariusz oraz jeden akcjonariusz.

Odpowiedzialność komplementariusza spółki komandytowo akcyjnej jest taka sama jak komplementariusza spółki komandytowej (o czym przeczytasz tutaj). Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki z całości swojego majątku i w sposób nieograniczony. Jeśli komplementariuszy jest więcej niż dwóch odpowiadają oni solidarnie wobec wierzycieli. Wierzyciel SKA może według swojego uznania kierować swoje roszczenia do jednego z komplementariuszy, do kilku lub do wszystkich. Odpowiedzialność komplementariuszy ma charakter subsydiarny. Wierzyciel ma więc obowiązek najpierw spróbować zaspokoić swoje roszczenie z majątki SKA. Dopiero jeśli to się nie uda, może egzekwować swoje roszczenie z majątku komplementariuszy.

Akcjonariusz w związku z uczestnictwem w SKA ryzykuje co do zasady wyłącznie utratą wkładu wniesionego na pokrycie akcji (podobnie jak akcjonariusz spółki akcyjnej o czym przeczytasz tutaj). Akcjonariusz co do zasady zwolniony jest z jakiejkolwiek odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

W pewnych sytuacjach jednak może dojść do powstania odpowiedzialności akcjonariusza. Przykładowo, gdyby w firmie SKA umieszczono nazwisko lub firmę akcjonariusza, to wtedy, mimo iż formalnie nie posiada on statusu komplementariusza, ponosi odpowiedzialności na takich samych zasadach jak komplementariusz. Innym przypadkiem odpowiedzialności akcjonariusza może być sytuacja, kiedy działa on jako pełnomocnik spółki. W takiej sytuacji, jeśli akcjonariusz nie okaże pełnomocnictwa lub dokona czynności prawnej bez umocowania lub przekraczając jego zakres, ponosi on pełną odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania.

Kapitał zakładowy w spółce komandytowo-akcyjnej

Minimalny kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej wynosi 50.000 zł. W spółce mogą zostać utworzone także inne fundusze – kapitał rezerwowy oraz kapitał zapasowy. Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości, która nie może być mniejsza niż 1 grosz. Majątek spółki komandytowo-akcyjnej wyznacza kwotowo zakres jej odpowiedzialności za zobowiązania. Wkład wnoszony przez każdego komplementariusza musi być oznaczony co do wartości i przedmiotu w statucie, może on przenieść na spółkę prawo własności lub inne prawa oraz świadczyć na jej rzecz pracę. Wkład akcjonariusza jest przekazywany na poczet kapitału zakładowego spółki, mogą to być zarówno wkłady pieniężne jak i niepieniężne.

Zgodnie z art. 147 k.s.h. akcjonariusze i komplementariusze uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do wniesionego przez każdego z nich wkładu, chyba że statut stanowi inaczej.

Jakie podatki obowiązują w spółce komandytowo-akcyjnej?

Spółka komandytowo-akcyjna już od kilku lat posiada status podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Spółka najpierw więc dokonuje opodatkowania uzyskanego dochodu podatkiem CIT. Kolejno w przypadku wypłaty dywidendy akcjonariuszom, muszą oni zapłacić podatek dochodowy. Stawka CIT dla SKA wynosi zasadniczo 19%. Jednak tak jak w przypadku sp. z o.o. czy spółki akcyjnej (o których przeczytasz tutaj) SKA, która dopiero rozpoczęła działalność lub posiada status tzw. małego podatnika może skorzystać ze stawki w preferencyjnej wysokości 9%. Zwrócić również należy uwagę na to, że akcjonariusz SKA, który jest podatnikiem CIT (czyli sp. z o.o., spółka akcyjna lub inna SKA) może w przypadku spełnienia warunków określonych przepisami prawa podatkowego, skorzystać z tzw. „zwolnienia dywidendowego” czyli zwolnienia z opodatkowania wypłacanej dywidendy.

Jaki ZUS obowiązuje w spółce komandytowo-akcyjnej?

Akcjonariusze SKA nie mają obowiązku uiszczania składek ZUS. Na dziś komplementariusze nie mają również obowiązku uiszczania składek ZUS. Jednak sytuacja ta ma zmienić się od 2023 roku. Od przyszłego roku komplementariusze, na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, staną się osobą prowadzącą pozarolniczą działalność. Oznacza to, że komplementariusze spółki komandytowo akcyjnej (podobnie jak wspólnicy spółki komandytowej, o czym przeczytasz tutaj) będą musieli płacić składki na ubezpieczenie społeczne, a także zdrowotne.

Jeśli SKA zatrudnia pracowników, wtedy podmiot ten jest płatnikiem składek dla takich osób i musi dopełniać wszelkich formalności z tym związanych.

Jaka jest wysokość składki zdrowotnej w spółce komandytowo-akcyjnej?

Aktualnie wspólnicy SKA (zarówno komplementariusze jak i akcjonariusz) nie mają obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Jednak zostało wskazane powyżej najpewniej zmieni to się od przyszłego roku. Składkę zdrowotną będą mieli obowiązek uiszczać komplementariusze. Następować to będzie na analogicznych zasadach, jak dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Jaka księgowość obowiązuje w spółce komandytowo-akcyjnej?

Spółka komandytowo-akcyjna jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości. Spółka musi więc posiadać księgi rachunkowe, których zasady prowadzenia określają przepisy prawa, w tym w szczególności ustawa o rachunkowości. SKA ma obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych. Prowadzenie ksiąg rachunkowych najczęściej powierzane jest biurom rachunkowym.

Czy da się wypowiedzieć statut spółki komandytowo-akcyjnej?

Zgodnie z art. 149 § 2 kodeksu spółek handlowych akcjonariusz nie ma możliwości wypowiedzenia umowy spółki komandytowo-akcyjnej. Utrata członkostwa przez akcjonariusza w SKA możliwa jest w drodze zbycia akcji bądź po przeprowadzeniu procedury umorzenia akcji (a więc podobnie jak w spółce akcyjnej, o czym piszemy tutaj).

Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują, iż jedynie komplementariusz może wypowiedzieć umowę spółki komandytowo-akcyjnej pod warunkiem jednak, że statut przewiduje taką możliwość. Jeżeli statut SKA zawarto na czas nieoznaczony, pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu komplementariusz winien złożyć na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego (chyba że statut danej SKA stanowi inaczej).

Jak wyjść ze spółki komandytowo akcyjnej?

Komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej może wypowiedzieć statut spółki. Niezależnie od tego komplementariusz może również zbyć przysługujący ma ogół praw i obowiązków w spółce. Akcjonariusz natomiast może wyjść ze spółki w drodze zbycia akcji lub ich umorzenia.

Jak zbyć udziały (akcje) w spółce komandytowo-akcyjnej?

Dokumenty akcji spółek akcyjnych i spółek komandytowo-akcyjnych utraciły moc w dniu 1 marca 2021 r. W tym dniu weszły bowiem obowiązkowe przepisy dot. rejestru akcjonariuszy. Do prowadzenia rejestru akcjonariuszy upoważnione są wyłącznie określone podmioty, np. dom maklerski. W przypadku akcji spółki komandytowo-akcyjnej do dnia 1 marca 2026 r. dokumenty akcji zachowują moc dowodową w zakresie wykazania przez akcjonariusza wobec spółki, że jest on jej wspólnikiem.

Podobnie jak w spółce akcyjnej (o czym piszemy tutaj) od 1 marca 2021 r. również w spółce komandytowo akcyjnej do skutecznego zbycia akcji wymagany jest wpis do rejestru akcjonariuszy. Za każdym razem więc w transakcje zbycia akcji zaangażowany będzie podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy.

Rozwiązanie spółki komandytowo-akcyjnej

Jest kilka możliwych przyczyn rozwiązania spółki komandytowo-akcyjnej. Jedną z nich będzie zaistnienie przyczyny przewidzianej w statucie inną natomiast podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu SKA. SKA ulega rozwiązaniu również co do zasady w przypadku śmierci, ogłoszenia upadłości lub wystąpienia jedynego komplementariusza, chyba że statut SKA stanowi inaczej. Rozwiązanie SKA skutkuje obowiązkiem przeprowadzenia obowiązkowej likwidacji spółki. W tym zakresie trzeba posiłkować się przepisami o likwidacji spółki akcyjnej. Oznacza to, że procedura likwidacji SKA jest sformalizowana i dość długotrwała.

Zasadą jest, że likwidatorami są komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki.

Dziedziczenie udziału i akcji w spółce komandytowo-akcyjnej

Jeśli statut SKA tak przewiduje, śmierć jedynego komplementariusza nie skutkować będzie rozwiązaniem spółki. W takim przypadku dojdzie do dziedziczenia przysługującego mu ogółu praw i obowiązków. Akcje jako prawa udziałowe będą dziedziczone na zasadach ogólnych obowiązujących w spółce akcyjnej (o czym szerzej piszemy tutaj).

Myślisz o założeniu nowej spółki?

Skontaktuj się z nami, nasi eksperci chętnie umówią się z Tobą.

Spółka komandytowo-akcyjna – kancelaria Warszawa

Nasze usługi:

• Doradztwo dla właścicieli i osób zarządzających przedsiębiorstwem (private lawyer, prawnik biznesowy kancelaria Warszawa). 
• Rekomendacje, strategia i negocjacje (spółka komandytowo-akcyjna prawnik Warszawa).
• Przygotowywanie umów, dokumentów, maksymalizacja bezpieczeństwa prawnego (spółka komandytowo-akcyjna prawnik).
• Prowadzenie postępowań sądowych, arbitrażowych, dochodzenie należności (spółka komandytowo-akcyjna radca prawny).
• Dostosowanie struktur firmowych i prywatnych do zmieniających się regulacji prawnych i podatkowych (spółka komandytowo-akcyjna doradca podatkowy).
• Przekształcenia, aporty, podziały, łączenia, tworzenie, likwidacja i in. (doradca podatkowy kancelaria Warszawa)
• Prowadzenie spraw spornych wspólników, a także małżeńskich sporów majątkowych (spółka komandytowo-akcyjna adwokat).
• Zabezpieczenie majątku, właścicieli i zarządzających biznesem – majątek kluczowy, nieruchomości, własność intelektualna (spółka komandytowo-akcyjna radca prawny Warszawa).
• Pomoc w tworzeniu i prowadzeniu biznesu i transakcji za granicą. Spółki zagraniczne i fundacje (spółka komandytowo-akcyjna kancelaria Warszawa).
• Obrona i reprezentacja w postępowaniu karnym i karnym skarbowym (spółka komandytowo-akcyjna adwokat kancelaria Warszawa).
• Doradztwo dla firm rodzinnych, planowanie sukcesji (spółka komandytowo-akcyjna kancelaria).
• Fundacje rodzinne, struktury zabezpieczające (spółka komandytowo-akcyjna kancelaria Warszawa).
• Doradztwo w zakresie pracowników, współpracowników b2b, kwestiach zus, a także kwestiach podatkowych(spółka komandytowo-akcyjna doradca podatkowy Warszawa).
• Prowadzenie spraw dot. Nieuczciwej konkurencji, naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, sporów ze wspólnikami, pracownikami lub współpracownikami (spółka komandytowo-akcyjna adwokat Warszawa).

Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego lub podatkowego – skontaktuj się z nami.